Z każdą kolejną edycją zapraszamy do współpracy nową instytucję zewnętrzną, co w dłuższej perspektywie każdorazowo buduje nową tożsamość wydarzenia i czyni je unikalnym. 4. edycja jest efektem współpracy z Akademią Sztuk Pięknych w Łodzi oraz Biblioteką Uniwersytetu Łódzkiego. Plakaty ze zbiorów BUŁ zostaną zestawione z współczesnymi realizacjami dydaktyków i studentów ASP z Łodzi oraz Gdańska. Zderzenie plakatów z tak rozległego, stuletniego przedziału czasowego pozwoli widzom przeanalizować repertuar motywów, metafor literackich, historycznych i politycznych, przemian wizualnych w kontekście dwóch miast o skrajnie różnych temperamentach.
4. edycja jest wyjątkowa z wielu względów. Po pierwsze, miejsce – Łódź – niepowtarzalne wnętrze Biblioteki. Po drugie, maj – miesiąc kojarzący się z pierwszomajowymi pochodami. Wystawa „104 x propaganda” jest sumą spojrzeń kilku pokoleń twórców na te same tematy. Maj widziany z perspektywy pokolenia lat 60., 70., 80., 90. jest zupełnie różny, od tego, jak widzi go współczesne pokolenie twórców. Ta różnica spojrzeń jest widoczna w zestawie „Maj i Majonez”, który jest kluczem dla zrozumienia idei tej edycji.
Współcześnie termin „propaganda” oznacza celowe i systematyczne działanie mające na celu rozpowszechnianie treści, a także określonych idei w taki sposób, aby aktywizować przekonania i działania osób lub grup społecznych. Propaganda posługuje się sztuką, symbolami, obrazami i sloganami do tworzenia komunikatów mających przekonać innych do określonego sposobu myślenia. Może używać treści ideowych, religijnych, teorii spiskowych i manipulacji.
Pejoratywne znaczenie terminu utrwaliło się w czasach nam współczesnych wraz z rozwojem reżimów totalitarnych i określonych ugrupowań politycznych XX w. Z doświadczeń propagandowych manipulacji korzystają zarówno reklamodawcy, aktywiści jak również politycy i liderzy radykalnych grup mniejszościowych. Plakat, ze względu na swój masowy, typograficzno ikoniczny charakter, od zawsze był istotnym orężem propagandy.
Propaganda to także obszar krzyżowania się sztuki i ideologii. Propaganda wykorzystuje język sztuki i artystów do swoich celów. W przeszłości wielcy artyści awangardy tworzyli pod wpływem idei, które w konsekwencji doprowadziły do apokaliptycznych tragedii. Również współcześnie wybitni artyści używają i redefiniują języki propagandy, stosują techniki subwersywne i świadome szumy kulturowe (culture jamming).
Wystawa „Propaganda”, zorganizowana wspólnie przez Bibliotekę Uniwersytetu Łódzkiego, Akademię Sztuk Pięknych w Gdańsku i Akademię Sztuk Pięknych w Łodzi, prezentuje pełną polifonię interpretacji tego terminu. Zgromadzono archiwalne plakaty społeczne, kulturalne i polityczne stworzone przez artystów grafików projektantów od lat 40. do 80. XX. wieku. Współczesne prace pedagogów i studentów IPG, ASP w Łodzi mają charakter krytyczny i polemiczny wobec zjawiska oraz hasła propaganda.
Szczególnie dla pokolenia obecnych studentów (Gen Z) propaganda nieodłącznie kojarzy się z ich bipolarnym środowiskiem – wirtualnym i realnym. Młode pokolenie ujawnia wysoką świadomość krytyczną wobec manipulacji, dezinformacji i komercjalizmu. Używają technik culture jamming, adbusters i parodii memów.
Prac na wystawę użyczyli: Biblioteka Uniwersytetu Łódzkiego, ASP w Gdańsku z następujących pracowni: Projektowania Plakatu i Form Reklamowych (prof. Sławomir Witkowski, mgr Rafał Fedusio), Pracowni Projektowania dla Kultury, (mgr Joanna Czaplewska, dr Anita Wasik). Czwarta edycja wystawy to też niepowtarzalne spotkanie z pracami profesora Tomasza Bogusławskiego, który, ucząc od dekad na Podstawach Projektowania Graficznego, wychował pokolenia świetnych grafików.
ASP w Łodzi reprezentują wykładowcy Instytutu Projektowania Graficznego oraz studenci pracujący pod ich opieką w Pracowni Grafiki Wydawniczej i Typografii Mediów Cyfrowych, Pracowni Projektowania Plakatu, na Podstawach Projektowania Graficznego oraz w Pracowni Identyfikacji Wizualnej na Studiach Podyplomowych Projektowanie Graficzne. Wykładowcy ASP w Łodzi biorący udział w wystawie to: dr Mariusz Andryszczyk, dr hab. Jakub Balicki, dr Karolina Grudzińska, dr Przemysław Hajek, dr Izabela Jurczyk, prof. Piotr Karczewski, mgr Sebastian Komicz, prof. Sławomir Kosmynka, mgr Daria Łuka, dr Tomasz Olszyński, dr Jakub Stępień.
Nie sposób pominąć obecności archiwalnych plakatów zaprojektowanych przez prof. Bogusława Balickiego i prof. Stanisława Łabęckiego, współzałożycieli i wykładowców ówczesnej Katedry Projektowania Graficznego ASP w Łodzi. Pojawiają się znakomite nazwiska związane z łódzką i ogólnopolską sceną projektowania graficznego lat powojennych: Roman Cieślewicz, Jakub Erol, Jerzy Flisak, Wiktor Górka, Ryszard Grzybowski, Marek Mosiński, Rafał Olbiński, Karol Śliwka, Tadeusz Piechura, Andrzej Smoczyński, Henryk Tomaszewski, Jerzy Treliński, Maciej Urbaniec, Mieczysław Wasilewski i wielu innych.
Wystawę „104 x propaganda” można oglądać w godzinach pracy Biblioteki UŁ. Wstęp wolny!
