Żydowskie autobiografki pisały w warunkach podwójnego, a czasami potrójnego wykluczenia: jako przedstawicielki mniejszości religijnej i etnicznej, której dorobek w literaturze dokumentu osobistego był pomijany w tworzeniu chrześcijańskocentrycznej tradycji autobiograficznej, oraz jako kobiety w dogłębnie patriarchalnej społeczności, a czasami – gdy na język swojej ekspresji wybierały jidysz – jako te, które posługiwały się narzędziem pozbawionym prestiżu i władzy.
Poza tym, podobnie jak inne memuarystki, zazwyczaj nie mieściły się w kryterium rozwoju autobiografizmu, według którego warunkiem powstania autobiografii jest indywidualizm, rozumiany jako mocne poczucie niezależności i odrębności osobistej oraz dążenie do zachowania własnych poglądów, często połączone z poczuciem własnej wybitności.
Jednak mino predyspozycji do rejestrowania historii prywatnej, osobistej, kobiety często czuły się w obowiązku usprawiedliwiać swoją decyzję o pisaniu, którą podejmowały nierzadko bez zamiaru publikacji, wyczuwając niejako immanentnie obecny w ich opowieści potencjał emancypacyjny. Jaki wymiar miał zatem gest autobiograficzny kobiet żydowskich? Wykład będzie próbą odpowiedzi na to pytanie z odwołaniem się do powstałych w XX w. tekstów autobiograficznych Żydówek (Sary Schenirer, Broni Baum, Rochl Fajgenberg, Ester Kreitman, Chavy Rosenfarb).
Joanna Degler – profesorka Uniwersytetu Wrocławskiego, literaturoznawczyni, tłumaczka, pracowniczka naukowa Katedry Judaistyki im. Tadeusza Taubego Uniwersytetu Wrocławskiego, a także kierowniczka działu literackiego Teatru Polskiego we Wrocławiu. Zajmuje się poezją żydowską i kulturą jidysz, a szczególnie twórczością kobiet. Jest autorką monografii: Jung Wilne – żydowska grupa artystyczna oraz Kol isze – głos kobiet w poezji jidysz (od XVI w. do 1939 r.), współautorką tomu Literatura autobiograficzna Żydów polskich oraz redaktorką tomów: Nieme dusze? Kobiety w kulturze jidysz oraz Mykwa – rytuał i historia.
Z Karoliną Szymaniak i Bellą Szwarcman-Czarnotą przygotowała tom: Moja dzika koza. Antologia poetek jidysz. Poza twórczością poetek z jidysz na język polski tłumaczyła m.in. utwory Chaima Gradego, Abrahama Suckewera, Puy Rakowskiej, Jenty Serdackiej, Chavy Rosenfarb.
Od 2017 r. redaguje serię Żydzi. Polska. Autobiografia. Współorganizowała wystawy: Teatr Żydowski na Dolnym Śląsku pokazanej w ratuszu wrocławskim oraz w ramach współpracy z Fundacją Bente Kahan „Babiniec – kobiety w kulturze jidysz.
