Wiejska przeszłość dużego miasta, czyli ślady dawnych wsi we współczesnych granicach Łodzi.
Rozwój osadnictwa na współczesnym obszarze Łodzi był długotrwały i obejmował wiele etapów historycznych o odmiennej specyfice. Miasto wywodzi się z dawnej wsi, na gruntach której w okresie średniowiecza lokowano miasto wraz z przynależnymi do niego rozłogami. Przez stulecia, aż do XIX wieku, miasteczko pozostawało w swoistym uśpieniu. W tym czasie, w najbliższej okolicy Łodzi powstawały i zanikały liczne osady, które w wyniku rozwoju urbanistycznego uległy stopniowo zanikowi jako odrębne miejscowości i były włączane w granice miasta.
Łódź w swych dzisiejszych granicach obejmuje przeszło 200 jednostek urbanistycznych o zróżnicowanej genezie, z czego zdecydowana większość wykształciła się na bazie dawnych osad o charakterze wiejskim (w tym także kolonii, osad młyńskich, hutniczych czy budniczych). Powstawały one w różnych okolicznościach politycznych, cechowały się zróżnicowanym statusem prawno–własnościowym czy strukturą społeczno–agrarną. W referacie zaprezentowany zostanie proces rozwoju wiejskiej sieci osadniczej w dzisiejszych granicach miasta w kontekście wielu uwarunkowań. Kluczowym aspektem będzie omówienie układów przestrzennych i ich zmienności w świetle archiwalnych planów i map topograficznych oraz analiza obecnych pozostałości po dawnych wsiach w krajobrazie kulturowym miasta.
Prelegent
Dr Tomasz Figlus - absolwent studiów geograficznych i historycznych, po uzyskaniu stopnia naukowego doktora w 2013 r. adiunkt na Wydziale Nauk Geograficznych UŁ, pracownik Katedry Geografii Politycznej, Historycznej i Studiów Regionalnych. W latach 2014–2023 wiceprzewodniczący, a od roku 2024 przewodniczący Komisji Geografii Politycznej i Historycznej PTG, ponadto od 2019 r. pełnił funkcję sekretarza, a w latach 2021–2024 przewodniczącego Oddziału Łódzkiego PTG. Dorobek naukowy dr. Figlusa, obejmujący kilkadziesiąt publikacji i referatów konferencyjnych dotyczy w głównej mierze problematyki rozwoju struktur przestrzennych osadnictwa oraz dziedzictwa kulturowego w ujęciu geograficzno–historycznym, ze szczególnym uwzględnieniem genezy i przemian układów przestrzennych wsi i miast. Od 2008 r. prowadzi zajęcia dydaktyczne na UŁ, głównie dla studentów kierunku geografia i gospodarka przestrzenna. Wypromował 20 magistrów, był też promotorem pomocniczym w 3 przewodach doktorskich. W ramach działalności popularyzatorskiej prowadził wykłady w ramach Festiwalu Nauki, Techniki i Sztuki w Łodzi oraz zawodów Olimpiady Geograficznej. Organizator Dnia Geografa oraz kilkudziesięciu prelekcji naukowych i podróżniczych na macierzystym wydziale.
